Paratöner Direği ölçü kullanılan malzeme

Paratöner direği, bir yapıyı yıldırım çarpmalarından korumak için kullanılan, genellikle metalden yapılmış bir iletken direktir. Paratöner sistemleri, yüksek yapılar ya da korunması gereken alanlar üzerinde, yıldırımın zararlı etkilerini topraklama sistemi üzerinden güvenli bir şekilde yere iletir.

Paratöner direğinin yüksekliği genellikle korunacak yapının yüksekliğine ve korunacak alanın genişliğine bağlıdır. Ancak standart bir paratöner direği 10 metre ile 30 metre arasında değişen yüksekliklerde olabilir. Özel durumlarda daha yüksek direkler de kullanılabilir.

Hesaplama yaparken paratönerin kapsama alanı ve koruyucu bölgeye dikkat edilmelidir. Direğin yüksekliği arttıkça kapsama alanı da genişler, bu nedenle her durumda uzman bir mühendislik analizi yapılması önemlidir.

Koruma alanı genellikle direğin yüksekliği ile doğru orantılı olup, direğin yüksekliğinin belirli bir katsayıyla çarpılmasıyla hesaplanır (örneğin, direğin yüksekliği x1.5 ya da x2 gibi).

Paratöner direklerinde kullanılan malzeme, yıldırımın iletilmesi sırasında oluşabilecek yüksek elektrik akımına dayanabilecek özellikte olmalıdır. Bu nedenle, iletkenliği yüksek, korozyona dayanıklı ve sağlam malzemeler tercih edilir. Genellikle kullanılan malzemeler şunlardır:

1. Galvanizli Çelik: En yaygın kullanılan malzemedir. Çelik, yüksek mukavemeti ve dayanıklılığı sayesinde paratöner direklerinde tercih edilir. Galvanizleme işlemi, çeliğin paslanmasını önleyerek dış hava koşullarına karşı dayanıklılığını artırır.

2. Bakır veya Bakır Kaplı Çelik: Bakır, yüksek iletkenliği nedeniyle tercih edilir. Ancak saf bakır, daha maliyetli olduğundan genellikle bakır kaplı çelik kullanılır. Bu sayede hem maliyet düşer hem de iyi bir iletkenlik sağlanır.

3. Alüminyum: Hafif olmasına rağmen yeterince dayanıklı ve iletken bir malzemedir. Özellikle paslanma ve oksidasyona karşı dayanıklılığı nedeniyle bazı uygulamalarda tercih edilir. Ancak alüminyumun bakır kadar iletken olmadığını unutmamak gerekir.

Bu malzemeler, yıldırımdan gelen yüksek akımı güvenli bir şekilde toprağa iletebilmek için uygun özellikler sunar. Ayrıca paratöner direklerinin güvenli bir şekilde montajı ve düzenli bakımı da bu sistemin verimliliğini artırır.

140 metre genişliğinde bir çatı alanını korumak için kullanılacak paratöner direğinin yüksekliği, korunacak alanın genişliğine, paratönerin tipine ve hangi koruma seviyesinin hedeflendiğine bağlıdır. Paratöner sistemleri genellikle belirli bir koruma yarıçapına sahiptir, bu nedenle direğin yüksekliği, bu yarıçapı etkiler.

Paratöner direği yüksekliği genellikle şu kriterlere göre hesaplanır:

1. Koruma Yarıçapı Hesabı: Bir paratönerin koruma alanı, direğin yüksekliğine bağlıdır. Standart paratöner sistemlerinde koruma alanı, direğin yüksekliği ile doğru orantılıdır ve genellikle yüksekliğin 1.5 veya 2 katı olarak kabul edilir.

   Örneğin:

   • 10 metre yüksekliğinde bir paratöner direği, yaklaşık 15 ila 20 metre yarıçapında bir alanı koruyabilir.
   • 20 metre yüksekliğinde bir direk, yaklaşık 30 ila 40 metre yarıçapında bir alanı kapsar.

2. Koruma Alanı Hesaplama Yöntemi: Eğer 140 metre genişliğinde bir alanı korumak istiyorsanız, direğin yüksekliği bu alanı kapsayacak şekilde ayarlanmalıdır. Paratönerin yaklaşık olarak en az 140 metreyi kapsaması için yükseklik şöyle hesaplanabilir:

   • Koruma yarıçapı, direğin yüksekliğinin yaklaşık 1.5 katı olursa:
     140 metre / 1.5 = 93.33 metre (yaklaşık 93-95 metre yükseklikte bir direk)

   • Koruma yarıçapı, direğin yüksekliğinin 2 katı olursa:
     140 metre / 2 = 70 metre (yaklaşık 70-75 metre yükseklikte bir direk)

Bu hesaplamalara göre, 140 metre genişliğindeki bir çatı alanını korumak için paratöner direğinin en az 70 metre yüksekliğinde olması gerekmektedir. Ancak, yapı ve çatı özelliklerine göre bu hesaplamanın uzman bir mühendis tarafından doğrulanması önemlidir.